Komu powierzyć monitoring badań klinicznych?

Monitoring badań klinicznych

Zapotrzebowanie na nowe leki wciąż rośnie i dotyczy to zarówno innowacyjnych produktów leczniczych, jak i leków generycznych, czyli tańszych zamienników tych oryginalnych. Proces wprowadzania na rynek nowych leków jest bardzo długotrwały i kosztowny, a jego ważnym elementem są badania kliniczne. W ich przeprowadzaniu pomagają producentom farmaceutycznym wyspecjalizowane firmy badawcze.

Na czym polegają badania kliniczne?

Badanie kliniczne leku polega na kontrolowanym podawaniu go ludziom w celu potwierdzenia jego skuteczności oraz oceny jego bezpieczeństwa (czyli np. określeniu jego działań niepożądanych i skutków ubocznych). Do badań takich kierowane są leki, które już przeszły skomplikowaną fazę testów laboratoryjnych i testów na zwierzętach.

Badania kliniczne trwają nawet kilka lat i są zwykle prowadzone przez tzw. CRO (Contract Research Organizations), czyli niezależne firmy badawcze, działające na zlecenie koncernów farmaceutycznych. Ich rola sprowadza się przede wszystkim do zaprojektowania, organizacji oraz monitorowaniu badań.

Na czym polega monitoring badań klinicznych?

Wyspecjalizowane firmy badawcze, które oferują monitorowanie badań klinicznych, zwykle zapewniają bardzo szerokie spektrum usług, do których należą m.in.:

  • Opracowanie merytoryki badań (przygotowanie projektu badania, dokumentacji, planu analizy statystycznej itp.),
  • Ocena zgodności badania z zasadami Dobrej Praktyki Klinicznej,
  • Wybór i kontraktowanie ośrodków badawczych,
  • Monitorowanie prac ośrodków badawczych,
  • Pozyskiwanie danych od ośrodków badawczych oraz kontrola ich jakości,
  • Analiza pozyskanych danych,
  • Przygotowanie raportu końcowego.

Ważnym elementem usług CRO jest również kontakt z instytucjami nadzorującymi badanie m.in. Komisją Bioetyczną, czy Urzędem Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.

Jak wybrać firmę świadczącą usługi CRO?

Badania kliniczne są bardzo poważnym przedsięwzięciem, który w dodatku generuje wysokie koszty. Z tego względu monitoring badań warto powierzyć doświadczonej firmie, która oferuje kompleksowe usługi w tym zakresie.

Dobra agencja powinna dysponować rozbudowanym zespołem odpowiednio przygotowanych i doświadczonych ekspertów, którzy są w stanie przeprowadzić różne rodzaje badań na każdym poziomie zaawansowania. Najlepsze firmy oferują także nowoczesne systemy informatyczne, które usprawniają i ułatwiają zarządzanie całym projektem badawczym.

Podejmując decyzję dotyczącą wyboru agencji, warto sprawdzić jej referencje, które w najlepszy sposób potwierdzą profesjonalizm firmy i jej doświadczenie.

W jaki sposób prowadzone są badania PMS?

Badania PMS dla farmacji

Prowadzenie każdej działalności biznesowej – niezależnie od jej charakteru – wiąże się obecnie z koniecznością nieustannego poznawania rynku. W tym celu przeprowadza się rozmaite badania, do których zalicza się badania marketingowe. Związana jest z nimi metodologia, której celem jest znalezienie sposobu możliwie jak najlepszego przeprowadzania badań. Ma to na celu zapewnienie jak największej wartości otrzymywanych wyników. W badaniach marketingowych – również tych koncentrujących się na PMS – wyróżnia się dwa podstawowe nurty. Właśnie na ich opisie chcieliśmy się skoncentrować tym razem.

Podejście pozytywistyczne w badaniach PMS

Jest to bardzo zbliżone do tego, które stosowane jest w przypadku badań przyrodniczych i fizycznych. Natura badanej rzeczywistości – niezależnie od tego, czy są to badania PMS, czy też dotyczące jakiegokolwiek innego problemu – opisuje się jako:

-dyskretną;

-fargmentaryczną;

-jednorodzną;

-podzielną.

Takie rozumowanie sprawia, że konsumenci postrzegani są jako jednostki, które na czynniki otoczenia reagują w sposób bierny. Oznacza to, że na pojawiający się bodziec reagują oni w sposób automatyczny. Jaki cel mają badania marketingowe w tym podejściu? Podejmują one próbę opisania reguł, które kierują zachowaniami konsumentów. Poznanie ich pozwala natomiast na przewidywanie pewnych zjawisk zachodzących na rynku.

Podejście interpretacyjne

W tym wypadku postępowanie konsumentów jest naprawdę głęboko interpretowane. Wszystko za sprawą rzetelnej analizy ich wypowiedzi, zachowań, a także wszystkich reakcji o charakterze niewerbalnym. Cechą charakterystyczną uzyskanych w tym podejściu wyników jest ich jednostkowość.

Oznacza to, że uogólnienia statystyczne nie mają w tym wypadku żadnego zastosowania. Nie można zapomnieć, że wyniki muszą być zawsze odnoszone do kontekstu, w jakim zostały uzyskane. Znaczenie mają także czynniki kulturowe oraz wyznawana nie tylko przez osoby badające, ale również badaczy hierarchia wartości. Konsument jest aktywny. Wpływa on na procesy społeczne, a także wszystkie sytuacje wywołujące impulsy skłaniające do podjęcia ściśle określonych działań.

Podejście w badaniach marketingowych ma naprawdę istotne znaczenie. Wpływa bowiem na charakter prowadzonych analiz, a także stosunek do uzyskanych wyników. Projektując badania marketingowe, nie może więc pominąć również kwestii zastosowanego paradygmatu. To jeden z istotniejszych elementów, o czym doskonale zdają sobie sprawę wszyscy ci, którzy badaniami marketingowymi zajmują się na co dzień. I nie ma tu znaczenia czy badamy PMS, czyli inne zjawisko.

Nowości w statystyce medycznej

Statystyka medyczna stanowi coraz większe pole zainteresowania profesjonalnych agencji badawczych. Nawet jeśli nie współpracowały one wcześniej z firmami CRO (Clinical Research Organization), instytucjami naukowymi bądź firmami farmaceutycznymi i medycznymi, tylko zajmowały się badaniami rynku i opinii, teraz muszą rozszerzać działalność o obsługę badań klinicznych, obserwacyjnych, edukacyjnych, epidemiologicznych, biorównoważności. Wynika to z prostego faktu wzrastającej konkurencyjności rynku medycznego, farmaceutycznego i badawczego. Należy się do obowiązującego trendu dostosować, co oznacza również specjalizację w statystyce medycznej.

Kiedy należy wziąć pod uwagę przyszłe analizy?

O tym, jakim analizom i testom ma być poddany materiał badawczy, jakie na jego podstawie mają powstać modele, trzeba myśleć już projektując cały projekt badawczy. Niezależnie od tego, czy jest to badanie kliniczne, czy obserwacyjne bądź innego typu. Na ten fakt nie wpływają również istotne różnice w uregulowaniach prawnych dotyczących prowadzenia różnorodnych badań. Wymogi, których należy przestrzegać, są także określone przez stowarzyszenia badaczy i firm badawczych, a także instytucji medycznych i firm farmaceutycznych. Najlepsze firmy badawcze postępując zgodnie z tymi wymaganiami i regułami. Zawiera się w tym również uwzględnienie niezbędnych analiz statystycznych już w czasie pierwszego etapu badania, kiedy ustala się próbę, metody randomizacji, opracowuje plan analizy statystycznej (SAP), wszystko zgodnie ze standardowymi procedurami operacyjnymi. Bardzo wiele ułatwiają rozwinięte już systemy badawcze dostępne na polskim rynku, automatyzując, np. wymagania dotyczące założonej próby. Niektóre z nich są bardzo zaawansowane i unikatowe. Jednym z takich przykładów nowości w statystyce medycznej jest Medfile.pl, czy eCRF.biz. Nadal jednak nadzór zespołu badawczego jest niezbędny dla prawidłowej realizacji procesu.

Co po zamknięciu bazy danych?

Po przygotowaniu metodologii, zorganizowaniu badania w instytucji medycznej, a więc również załatwieniu wszystkich niezbędnych formalności, następuje faza realizacji, która może trwać nawet kilka miesięcy. Jest to zbieranie danych w czasie każdej z zaplanowanych i nieplanowanych wizyt pacjentów objętych badaniem. Po zakończeniu ostatniej wizyty następuje zamknięcie bazy danych. Zespół badawczy może przystąpić do analiz statystycznych zebranego materiału. W tej fazie kluczowe znaczenie ma doświadczenie, poziom wiedzy i różnorodność zespołu statystycznego. Konieczne jest, w zależności od projektu, obecność w nim: osób z wykształceniem medycznym, biotechnologów, bioinformatyków, specjalistów baz danych, programistów, czy matematyków. Mają oni za zadanie przeprowadzenie zaawansowanych medycznych analiz statystycznych, od analiz opisowych, przez porównawcze, regresji, przeżywalności, czynników ryzyka. Oprócz tego mają oni przeprowadzić testy, jak testy przeżywalności. A także opracować modele, jak modele przeżycia. Na tej podstawie powstaje raport, opracowany zgodnie ze standardami czasopism listy filadelfijskiej (Master Journal List).

Badania kliniczne, obserwacyjne, edukacyjne

Aktualnie na rynku badawczo-rozwojowym przeprowadza się wiele badań w tym epidemiologicznych, badań obserwacyjnych, klinicznych i edukacyjnych najczęściej na zlecenie niewielkich firm, dużych koncernów farmaceutycznych lub medycznych bądź też instytucji naukowych. W celu przeprowadzenia sprawnego procesu gromadzenia danych firmy badawcze korzystają dziś z nowoczesnych metod badawczych typu CATI, CAWI, IDI, które realizowane są za pomocą elektronicznych systemów crf. Dzięki temu minimalizuje się prawdopodobieństwo wystąpienia błędu, co natomiast często zdarza się w przypadku np. ankiet PAPI (papierowych). Dla zagwarantowania sobie właściwego poziomu realizacji badania, zleceniodawca powinien wybrać odpowiednią firmę badawczą. W tym celu powinien przede wszystkim zwrócić uwagę na doświadczenie firmy, referencje oraz kadrę, w szczególności specjalistów IT.

Realizacja badań obserwacyjnych

Firma decydując się na dokonanie zlecenia firmie badawczej na realizację badania, ustala ze zleceniobiorcą szczegóły badania, m.in. próbę, czas trwania badania lub nawet metodologię. Następnie rozpoczyna się faza realizacji badania, kiedy to na terenie szpitali, klinik lub innych placówek przeprowadzana jest ankietyzacja. Dokładny punkt widzenia jest uzależniony od typu przeprowadzanego badania, mianowicie np. czy jest to badanie kliniczne czy obserwacyjne. Badania kliniczne są bardziej czasochłonne i wymaga większego zaangażowania. Jest też realizowane na większej grupie respondentów. Badania kliniczne przeprowadzane są przed wprowadzeniem leku lub urządzenia na rynek. Za pomocą badań sprawdza się jak produkt wpływa na pacjentów, czy wywołuje niepożądane skutki uboczne itp. Na podstawie wyników badań podejmuje się decyzję, czy produkt będzie wprowadzony na rynek, czy jeszcze zostanie poddany modyfikacji. Z kolei w przypadku badań obserwacyjnych, przeprowadza się je po wprowadzeniu produktu na rynek. Sprawdzana jest zgodność działania produktu z wynikami przeprowadzonych na nim badań klinicznych. Prowadzenie badań obserwacyjnych jest dużo tańsze i jednocześnie prostsze w realizacji.

Organizacja badań obserwacyjnych

Bardzo istotny jest dobór odpowiednich metod gromadzenia danych oraz metod analizy statystycznej, dlatego tak bardzo ważny jest wybór właściwej firmy badawczej. Potrzebny bowiem będzie opracowany formularz CRF w elektronicznym systemie, schemat aplikacji, wytyczne co do wprowadzania danych oraz metody kodowania zdarzeń niepożądanych. Odpowiednią realizację  badań zapewnić może jedynie dobrze wykwalifikowana kadra specjalistów.